Er zijn 4 thema’s in het programma van Jeugd in Onderzoek. Het jaarlijks wisselend thema en 3 vaste thema’s. Deze 4 thema’s staan hieronder verder beschreven. Door de thema’s heen is er ook specifiek aandacht voor: participatie, onderzoek dat in scholen plaatsvindt, de LVB-doelgroep, hoe verbinden we onderzoek, beleid en praktijk. En hoe zorgen we ervoor dat kennis meer wordt benut op plekken waar dat nodig is.

Thema 2024: Bestaanszekerheid voor elk gezin: een collectieve opgave

Genoeg inkomen, een betaalbaar huis, gezond en betaalbaar eten, kansen op de arbeidsmarkt en toegang tot onderwijs en zorg. De impact van bestaans(on)zekerheid is groot. Het gaat ook om het niet kunnen meedoen in het dagelijkse leven met wat voor andere gezinnen en jongeren als gewoon voelt. Dit kan gepaard gaan met stress en schaamte, fysieke en mentale problemen.

Het begrip ‘bestaanszekerheid’ is veelomvattend én veelgehoord. Wat is de impact van bestaanszekerheid bij jongeren, bij een gezin in het opvoeden en opgroeien? Hoe kunnen we oog hebben voor het perspectief van bestaanszekerheid in onderwijs, jeugdhulp, behandeling en onderzoek?

Bestaanszekerheid geeft gezinnen meer grip en vergroot de kans op gezond en kansrijk opgroeien van kinderen en jongeren. Dit is geen individuele verantwoordelijkheid, maar een collectieve opgave: de hele samenleving is verantwoordelijk voor het gezond en kansrijk opgroeien van kinderen. Dit vraagt om focus op beschermende factoren voor gezinnen, zoals sociale binding, erkenning, waardering en schoolmotivatie.

Tijdens Jeugd in Onderzoek brengen we bestaande en nieuwe kennis over het thema ‘bestaanszekerheid’ bij elkaar. Wat weten we al over de impact van bestaanszekerheid op het opvoeden en opgroeien in een gezin? Hoe kunnen opvoed- en jeugdhulp, onderwijs en jeugdgezondheidszorg bijdragen aan de collectieve opgave en gezamenlijke verantwoordelijkheid om kinderen zo kansrijk mogelijk op te laten groeien? Hoe kunnen we de beschermende factoren vergroten en samen met jongeren en gezinnen tot oplossingen komen?

We bespreken samen wat we weten uit onderzoek. En hoe je dit thema een plek kunt geven in je eigen begeleiding, behandeling of onderzoek.

Kom naar Jeugd in Onderzoek en doe nieuwe kennis op, en verbindt bestaande en nieuwe kennis die je in je eigen werksituatie kunt toepassen.

Wat werkt voor wie en waarom?

Met meer kennis over wat werkt, voor wie en waarom, kan de hulp en ondersteuning aan kinderen en gezinnen effectiever en efficiënter worden. Kennis over opvoeden, opgroeien, leren en welke ondersteuning voor welke doelgroep het beste werkt, is hierbij belangrijk. Drie kennisbronnen zijn daarbij relevant: ervaringskennis van ouders en jongeren, praktijkkennis van professionals en kennis uit wetenschappelijk onderzoek.

Ook spelen andere factoren een steeds belangrijkere rol bij effectieve en efficiënte hulp, onderwijs en ondersteuning. Denk hierbij aan kosteneffectiviteit, algemeen werkzame factoren (zoals de kwaliteit van de werkrelatie) en werkzame elementen van interventies. Ook is van belang om te weten hoe je dat dan het beste kan onderzoeken.

Hoe versterken we preventie en wat levert het op?

Preventieve voorzieningen en laagdrempelige ondersteuning dragen bij aan een gezonde, veilige en kansrijke opvoed- en opgroeiomgeving. Ook zorgt preventie ervoor dat kinderen, jongeren en hun ouders weer verder kunnen, dat problemen niet groter worden en dat zo nodig hulp wordt ingeschakeld.

Kennis over het versterken van de pedagogische basisvoorzieningen, universele preventie, andere vormen van preventie en vroegsignalering kan bijdragen aan het effect en de inzet hierop. Hierbij moet ook aandacht zijn voor hoe dit goed benut kan worden in de praktijk, bijvoorbeeld door het opnemen van handelingsgerichte kennis in richtlijnen voor de jeugdgezondheidszorg of in toepassingen op scholen.

Hoe werken we beter samen?

Kinderen en jongeren hebben recht op de beste kansen om gezond op te groeien en zich optimaal te kunnen ontwikkelen. Soms is er extra ondersteuning nodig bij het opgroeien, opvoeden en/of onderwijs. Als gezinnen met meerdere professionals te maken hebben, is het van belang dat die goed samenwerken. Zo kan de juiste hulp en ondersteuning geboden worden, is deze op elkaar afgestemd en sluit die zo veel mogelijk aan bij de wensen van het kind en gezin. Hiervoor is een goede samenwerking nodig tussen o.a. professionals uit onderwijs, welzijn, jeugdhulp, jeugdzorg en de jeugdgezondheidszorg.

Onderzoek kan een waardevolle bijdrage leveren aan meer kennis over wat werkt in het samenwerken tussen professionals van verschillende disciplines. Zo kunnen we tot de meest passende ondersteuning of hulp komen. Om dit goed te onderzoeken, vraagt dit natuurlijk ook samenwerking van onderzoekers vanuit verschillende disciplines.