Weten, leren en doen wat werkt

‘Kennis is niet statisch maar voortdurend in ontwikkeling en wordt in verbinding met anderen gemaakt.’ Met die boodschap opent Ans van de Maat, directievoorzitter Nederlands Jeugdinstituut, Jeugd in Onderzoek. ‘We moeten kennis gebruiken als fundament voor een lerende praktijk: wetenschappelijke kennis, praktijkkennis van professionals en ervaringskennis. Als we leren van kennis en weten en doen wat werkt, dan kunnen we echt bijdragen aan het welbevinden van kinderen, jongeren en hun opvoeders. Dat is waar het deze dag

Nieuwe partner: NRO

Ans van de Maat vertelt dat het Nationaal Regieorgaan Onderwijsonderzoek (NRO) zich dit jaar als vaste partner heeft aangesloten bij de organisatie van Jeugd in Onderzoek, naast NCJ, NJi, TNO en ZonMw. Van de Maat heet Jelle Kaldewaij, directeur NRO, welkom. Kaldewaij is blij met het nieuwe partnerschap. ‘We vinden het belangrijk om de link tussen onderzoek naar onderwijs en jeugd te versterken.’

Monique Volman: ‘Maak het onderwijs weer padagogischer’

Keynote-spreker Monique Volman, hoogleraar Onderwijskunde aan de Faculteit der Maatschappij- en Gedragswetenschappen (UvA), spreekt over gelijke kansen voor kwetsbare leerlingen. ‘Jongeren met diverse achtergronden krijgen niet vanzelf gelijke kansen. Onderzoek naar hoe dit bereikt kan worden, is dan ook hard nodig.’ In haar lezing vertelt ze over haar literatuuronderzoek naar de invloed van het onderwijs op identiteitsontwikkeling. Volman doet een belangrijke oproep: ‘Maak het onderwijs weer pedagogischer.’ Hiervoor geeft ze de zaal een duidelijke boodschap mee:

• Vraag je af wat kinderen en jongeren aan boodschappen hebben meegekregen over wie en wat ze kunnen zijn, en welke boodschappen je zelf onbewust geeft.
• Geef onderwijs en hulp vanuit het perspectief van exploratieve leerervaringen.
• Heb oog voor ‘funds of knowledge’ – verborgen kennisbronnen – van kinderen en jongeren. Ze weten vaak al meer dan wij denken!

Christine Dedding: ‘Participatie met jeugd vraagt om jazz!’

Christine Dedding van de Vrije Universiteit Amsterdam vraagt via een energizer in haar presentatie aandacht voor participatie door jongeren. ‘Want onderzoek over jongeren kan niet zonder jongeren zelf’, volgens Dedding. ‘Bij participatie draait het om loslaten van de controle, afstemming zoeken, wederkerigheid en creativiteit. Oftewel: participatie met kinderen en jongeren vraagt om jazz!’ Dedding vraagt de deelnemers om hun ervaringen met participatie te delen op papier. Deelnemers mogen hun boodschap tot een prop of vliegtuig vouwen, om dit vervolgens richting Dedding te gooien. Zij vraagt diverse mensen om een reactie. ‘Dit is nu precies de energie die nodig is om aan de slag te gaan met participatie’, zegt Dedding.

Tot slot laat ze de zaal filmfragmenten zien over jongerenparticipatie in onderzoek. Deze film is tot stand gekomen in samenwerking met ZonMw.

Trudy van der Weijden: ‘Samen beslissen is een cyclisch proces’

Keynote-spreker Trudy van der Weijden sluit het ochtendprogramma af. Zij is hoogleraar Implementatie van Richtlijnen Huisartsengeneeskunde (UM). Haar lezing gaat over gedeelde besluitvorming tussen ouders, jeugdigen en hulpverleners. Van der Weijden: ‘Uit onderzoek naar samen beslissen in de geneeskunde blijkt dat dit veel voordeel kan opleveren. Het zou goed kunnen dat dit ook zo werkt in de jeugdhulp. Daarom is het goed om naar samen beslissen te kijken door een “geneeskundebril”.’ De arts denkt vaak te weten wat het beste is voor een patiënt. Van der Weijden laat zien dat uit talloze onderzoeken blijkt dat ze er vaak naast zitten.

‘Samen beslissen levert een behandeling op die beter past bij de voorkeur van de patiënt. Je beslist namelijk samen of je al dan niet afwijkt van een richtlijn. Dit geldt ook voor de jeugdhulp. Samen beslissen is een cyclisch proces: het is een integratie van voorkeuren van de professional en kinderen, jongeren en hun opvoeders.’

Geert Jan Stams: ‘Ieder kind verdient iemand die je steunt om je best te doen’

In het middagdeel geeft Geert Jan Stams een masterclass. Hij is ambassadeur van Jeugd in Onderzoek en hoogleraar in de Forensische

Orthopedagogiek aan de faculteit der Maatschappij- en Gedragswetenschappen van de Universiteit van Amsterdam. ‘Ieder kind heeft recht op ten minste een persoon die voor hem of haar een veilige basis en haven is. Dit is de grote wetenschappelijke opgave waar we met zijn allen voor staan’, aldus Stams. In zijn masterclass gaat het over informeel mentorschap en hoe dit bijdraagt aan effectieve hulp bij het voorkomen van uithuisplaatsingen, in het bijzonder residentiële zorg.

Een informele mentor fungeert als steunfiguur voor kinderen of jongeren met gedragsproblemen. Dit kan een leraar zijn op school, maar ook een oom, opa of buurvrouw. ‘Ieder kind verdient iemand die je steunt om je best te doen’, aldus Stams.

Tot slot laat Stams Yvonne van Riemsdijk aan het woord. Zij vertelt als ervaringsdeskundige hoe een leerkracht haar gezin, dat kampte met complexe problemen, hulp aanbood en een reddingsboei toewierp.

Meer weten over hoe mensen #jio19 hebben ervaren? Bekijk het evenement op Twitter.

Fotografie door Martin de Bouter