L2.5 Lezing – Mentaal welbevinden en sociale veiligheid in het basisonderwijs

1. Vroeg-signalering van psychosociale problemen in het basisonderwijs: wat doen intern begeleiders?

Vroeg-signalering is essentieel om leerlingen met psychosociale problemen tijdig te kunnen ondersteunen in het reguliere onderwijs. Basisscholen zijn daar bijzonder geschikt voor en vooral intern begeleiders (IB’ers) spelen een cruciale rol; zij implementeren en coördineren zorgbeleid en kunnen vanuit hun positie en expertise onderscheidend bijdragen. Vanwege hun brede takenpakket en ruimte voor eigen invulling, is het begrijpelijk dat IB’ers vroeg-signalering verschillend implementeren. Verschillende observatiepraktijken kunnen echter gevolgen hebben voor de effectiviteit ervan. Om te begrijpen hoe en waarom observatiepraktijken van IB’ers verschillen, hebben we 34 professionals geïnterviewd en beleidsstukken en teambijeenkomsten geobserveerd.

Tijdens deze lezing gaan we dieper in op…

• …de gevonden verschillen tussen scholen en IB’ers.
• …de invloed van scholen en IB’ers op de kwaliteit van vroeg-signalering.
• …de factoren die deze verschillen kunnen verklaren.
• …aanbevelingen voor beleid en praktijk.

2. Partners in de aanpak van pesten op school: Hoe kunnen leerkrachten en ouders samenwerken?

Pesten is een serieus probleem waarvan betrokken kinderen tot ver in hun volwassenheid nog last kunnen houden. Ingrijpen is dus heel belangrijk. Maar in de praktijk verloopt de antipest-samenwerking tussen leerkrachten en ouders lang niet altijd vlekkeloos. Samenwerking tussen leerkrachten en ouders draagt bij aan de ontwikkeling van kinderen. Dit is onder gewone omstandigheden soms al een uitdaging en des te meer als er sprake is van een lastige situatie, zoals pesten. Op 3 Nederlandse basisscholen hebben leerkrachten, ouders en onderzoekers in een participatief actieonderzoek de werkzame factoren voor ‘family-school partnership’ bij pesten in kaart gebracht. Ze verzamelden ervaringskennis van kinderen, ouders en leerkrachten op hun eigen school, spoorden verbeterpunten op en ontwikkelden oplossingen voor de praktijk.

In deze lezing…

• …doen we op basis van de onderzoeksbevindingen concrete suggesties voor het versterken van antipest-samenwerking tussen ouders en leerkrachten.

3. Welbevinden en sociale veiligheid op het basisonderwijs voor, tijdens en “na” corona

In Amsterdam maken veel basisscholen al jaren gebruik van het leerlingvolgsysteem Hart & Ziel, aangeboden door de GGD Amsterdam. Hiermee wordt het welbevinden en de sociale veiligheid van leerlingen in kaart gebracht. Scholen worden door de GGD ondersteund om aan de slag te gaan op basis van deze data uit Hart & Ziel. Jaarlijks wordt voor zo’n 12.000 leerlingen het welbevinden in kaart gebracht; zo ook tijdens de coronapandemie. Hiermee heeft GGD Amsterdam in beeld wat er gebeurde met het welbevinden en de sociale veiligheid van leerlingen in deze periode.

Tijdens deze lezing…

• …laten we de resultaten zien van Hart & Ziel.
• …vertellen we over de aanpak van de GGD Amsterdam om scholen op het gebied van welbevinden en sociale veiligheid data gestuurd te ondersteunen en te activeren.